Ο κύριος Βουλγαράκης δεν είναι απλώς ένας πολιτικός [πότε οι » Κενταυροι» έγιναν και πολιτικοί;], αλλά πλέον φιλοδοξεί να δρέψει δάφνες και ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΦΙΛΟΣΟΦΟΥ. Καιρός είναι ν’ αρχίσουν να τρίζουν τα κόκαλα του Μακιαβέλι και όλων εκείνων που φιλοδόξησαν να ερμηνεύσουν τον κόσμο και να δώσουν μαθήματα πολιτικής φιλοσοφίας και πρακτικής. Αλλά είναι βέβαιο ότι μετά το θάμπωμα των άστρων του Μαρξ, του Τοκβίλ, της Hannah Arendt, του Noam Chomsky και μερικών ακόμη, αρχίζει να μας θαμπώνει το άστρο του Γιώργου Βουλγαράκη, που πήρε σβάρνα τα ραδιοτηλεοπτικά κανάλια για να διακηρύξει ότι αυτό που έκανε είναι νόμιμο και όταν μια δημοσιογράφος τον ρώτησε αν η δραστηριότητά του έχει στοιχεία ηθικής, απάντησε: «Τι είναι αυτά που λέτε; Ισχυρίζεσθε ότι το νόμιμο είναι ή μπορεί να είναι ανήθικο; Τότε πρέπει να αλλάξουμε όλη τη νομοθεσία μας, να την κάνουμε ηθική»! Σχετικά, γράφει σε σχόλιό του ο δημοσιογράφος Αντώνης Καρκαγιάννης [ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ, Η Καθημερινή, Σάββατο, 6 Σεπτεμβρίου 2008]:
Παρακαλώ τους νομοδιδασκάλους και τους φιλοσόφους του δικαίου, τους φίλους της «Κ» και της στήλης να απαντήσουν στον κ. Βουλγαράκη εμπεριστατωμένα, στο ερώτημα αν το νόμιμο είναι ταυτόχρονα και ηθικό. Ως τότε ας μου επιτραπεί να πω δυο λόγια όπως, ως άσχετος και ανίδεος, τι καταλαβαίνω. Το πρώτο και κύριο αίτημα του νόμου δεν είναι να υπηρετήσει την ηθική, ούτε καν το… δίκαιο, όπως το αισθανόμαστε και το καταλαβαίνουμε στις καθημερινές μας πράξεις. Κύριος σκοπός του νόμου, από καταβολής κόσμου είναι να υπηρετήσει τη δημόσια τάξη και την κάθε φορά κοινωνική δυναμική, αδιαφορώντας αν ο σκοπός αυτός συμβαδίζει με την ηθική ή το δίκαιο. Έτσι, οι θανατικές αποφάσεις των δικαστηρίων και η εκτέλεσή τους είναι, όπου ακόμη ισχύουν, νόμιμες, δηλαδή προβλέπονται από τον νόμο. Πολλοί όμως φιλόσοφοι του δικαίου, σε μας ο σεβαστός ακαδημαϊκός κ. Κ. Δεσποτόπουλος, αλλά και πολλοί άλλοι, ισχυρίζονται ότι η θανατική καταδίκη και η εκτέλεσή της είναι πράξεις τόσο ανήθικες όσο και οποιοσδήποτε άλλος φόνος. Άλλοι όμως, παρακάμπτουν αυτά τα ζητήματα της ηθικής και με ισχυρά επιχειρήματα υποστηρίζουν ότι ναι μεν η θανατική καταδίκη και η εκτέλεσή της είναι πράξεις ανήθικες και εκδικητικές, αλλά απαραίτητες για τη διασφάλιση της δημόσιας τάξης και την «αρμονία» των ανθρωπίνων σχέσεων και των συναλλαγών. Θα μου πείτε ακραίο παράδειγμα. Εκεί, όμως, στο ακραίο, είναι ανάγλυφη η διάκριση ανάμεσα στο νόμιμο και το ηθικό. Θα μπορούσα να φέρω χίλια ακόμη παραδείγματα, όπως τους νόμους που διήπαν κάποτε τη δουλειά ή τη δουλοπαροικία, οι οποίοι παρά τη βαθύτατη ανηθικότητά τους θεμελίωσαν ολόκληρους πολιτισμούς, τους οποίους σήμερα θαυμάζουμε. Ας έρθουμε όμως σε ένα παράδειγμα πιο κοντινό και πιο κατανοητό στον κ. Βουλγαράκη. Οι παράκτιες εταιρείες offshore, στην καθομιλουμένη, είναι νόμιμες. Σε όλους όμως είναι γνωστό ότι αποβλέπουν στην καταστρατήγηση των φορολογικών νόμων, σκοπός όχι και τόσο ηθικός. Ο νόμος το γνωρίζει και το επιτρέπει είτε γιατί θέλει να ενισχύσει ορισμένη οικονομική δυναμική είτε γιατί δεν μπορεί να κάνει διαφορετικά, γιατί τα κεφάλαια ούτως ή άλλως θα έφευγαν, αναζητώντας εξωτικές παραδείσιες ακτές…
Αλλά στην «Καθημερινή» υπάρχει κι ένα άλλο σχόλιο, εξίσου ενδιαφέρον, του Νίκου Γ. Ξυδάκη:
Ο κ. Βουλγαράκης, με σαφήνεια και αμεσότητα, ευρισκόμενος εν αμύνη, είπε με λόγια αυτό που πράττουν τόσα χρόνια οι περισσότεροι πολιτικοί: κινούνται στο όριο της νομιμότητας, έχοντας υπερβεί κάθε ηθικό φραγμό. Η αποδέσμευση της πολιτικής από την ηθική έχει συντελεστεί σιωπηρά, από καιρό. Ατσίδες και επιβιωτές οι Ελληνες, έχουν πάψει να ψειρίζουν τη μαϊμού, αποδέχονται τη μίζα σε διεθνώς «acceptable» επίπεδα, αρκεί να παράγεται και κάποιο έργο που να ωφελεί όλη την κοινωνία, όχι μόνο τους εργολήπτες και τους μιζολήπτες. Αλλά ακόμη κι αυτοί οι ατσίδες επιβιωτές, οι έτοιμοι να λαδώσουν και να λαδωθούν, γνωρίζουν ότι υπάρχουν κάποια όρια· δυσδιάκριτα και μετακινούμενα μεν, υπαρκτά και αναπόφευκτα δε. Αναπόφευκτα όρια είναι, ας πούμε, δύο τυπικά αμαρτήματα: η απληστία και η αλαζονεία. Σε αυτά δοκιμάζονται οι ασκούντες εξουσία, αυτά επικαλούνται οι πολιτικοί όταν επιδιώκουν να πάρουν την εξουσία. Αυτά τα όρια, αναμφιβόλως ηθικά, επικαλέσθηκε ο πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής πριν και μετά την εκλογή του· και εισακούσθηκε από τον, ατσίδα μα μετριοπαθή, ψηφοφόρο. Η επίδειξη χλιδής δεν είναι παράνομη· είναι όμως κακόγουστη. Η αποφυγή φόρων μπορεί να είναι και σύννομη· είναι ανήθικη όμως όταν γίνεται από υπουργό σε περίοδο κρίσης και φοροστεναγμού για τους αδύναμους. Η κατάχρηση εξουσίας μπορεί να έχει χίλιες μορφές, δεν προβλέπεται εύκολα από τον στατικό νόμο· γίνεται αντιληπτή όμως από τον κάθε πολίτη ως ηθική παρεκτροπή, ως βάναυση πρόκληση του κοινού αισθήματος. Η δημοκρατία θεμελιώνεται στο Σύνταγμα και τους νόμους, προσπαθεί διαρκώς να έχει υλικότητα και αντικειμενικούς όρους. Χωρίς όμως τον ηθικό γνώμονα, χωρίς την ατομική ευθύνη, χωρίς πάλη κατά των τυπικών θανάσιμων αμαρτημάτων, χωρίς αίσθηση του κοινού και του κύριου, η δημοκρατία δεν λειτουργεί· μεταπίπτει σε μπίζνες, νομιμοφανή μεν, ανήθικη δε. Αυτή τη δημοκρατία-μπίζνες θέλουμε;
Διαβάζοντας την «Καθημερινή», διαπιστώνουμε ότι η περίπτωση του Βουλγαράκη έχει «κινητοποιήσει» αρκετούς δημοσιογράφους που ευτυχώς έχουν εν εγρηγόρσει τις ευαίσθητες κεραίες τους και γράφουν απροκατάληπτα. Όπως και ο Θάνος Οικονομόπουλος [«Ανεπαισθήτως» έξω… ]:
Ο αμίμητος Κώστας Βουτσάς, κινηματογραφικός μπατίρης, φουκαράς, όταν έλεγε τη φράση που έχει μείνει εδώ και 30 χρόνια – «έχω και κότερο, πάμε μια βόλτα;» – ήθελε να προκαλέσει, να κάνει τον «κάποιον» (που δεν ήταν), να παραπλανήσει, να «χωθεί» στην «καλή κοινωνία» (με την οποία συναγελαζόταν, στην κωμωδία, από… σπόντα!), να εξασφαλίσει ένα καλύτερο στάτους (οικονομικό και… ερωτικό!) από εκείνο που στην πραγματικότητα είχε. Και προκαλούσε θυμηδία. Στην κινηματογραφική, πάλι, πραγματικότητα, όσοι «μόστραραν» τα πλούτη τους και δεν δίσταζαν να… πολυδιαφημίζουν ότι εκμεταλλεύονται την πλεονεκτική, για τους όποιους λόγους, θέση τους πέρασαν ως «ξινοί», υπερόπτες, αντικοινωνικοί, αθεράπευτα εγωκεντρικοί, αχώνευτοι – και το σενάριο, τους επεφύλασσε και το τέλος που δικαιούνταν… Γιατί, οι «πλούσιοι από τζάκι», οι πραγματικοί αριστοκράτες στον πλούτο και τη ζωή, δεν ξιπάζονται. Σέβονται την αρχή της μη πρόκλησης, δεν μοστράρουν την ευημερία τους που απέκτησαν κληρονομικά ή από εργασία…
Στη δικιά μας σημερινή πραγματικότητα, αρχές και αξίες, πρότυπα και δοκιμασμένοι στον χρόνο τρόποι συμπεριφοράς, η αίσθηση του «σωστού» και του «λάθους» έχουν γίνει ένας απίστευτος αχταρμάς, ένας επικίνδυνος χυλός, με τη βοήθεια της σύγχρονης (τηλεοπτικής, κυρίως…) «δημοσιογραφίας», του λάιφ στάιλ, της αρλούμπας, της πρόκλησης, της προβολής της υπερβολής ως «μέσο όρο». Μια πραγματικότητα στην οποία όλα επιτρέπονται (και πάντως, δικαιολογούνται…), το φαίνεσθαι υπερτερεί της ουσίας και του βάθους, η «μόστρα» τείνει να προβληθεί ως αποδεκτός «κανονικός» τρόπος ζωής. Γι’ αυτούς που πράγματι τις απολαμβάνουν – αλλά και για τους… «απ’ έξω», που παραμυθιάζονται και ζουν «τη ζωή των άλλων» εξ αντανακλάσεως, ακόμη και με τη μέθεξη της ζηλοφθονίας…
Ετσι, φθάσαμε στην κατάντια να θεωρείται «επαρκής εξήγηση» η θέση υπουργού πως «εγώ πάντα πλούσιος ήμουν, είχα ένα συγκεκριμένο επίπεδο ζωής και δεν θα απολογηθώ γι’ αυτό…», η επίκληση νομότυπων δικαιολογιών του τύπου «έκανα μια εταιρεία για να αποφύγω την εφορία», η παραπομπή για «λεπτομέρειες» στα (τυπικά, το γνωρίζουν και οι πέτρες, και προσφερόμενα για παντός είδους καλύψεις…) «πόθεν έσχες». Πόθεν έσχες, που κάθε χρόνο προκαλούν, αφού δείχνουν πολιτικούς, με μηδενική πραγματική επαγγελματική σταδιοδρομία, να έχουν αποκτήσει, κατά τον χρόνο της «ενασχόλησής» τους με την πολιτική, περιουσιακά στοιχεία που σε καμία περίπτωση δεν δικαιολογούνται από την «αποζημίωση» που ως πολιτικοί εισπράττουν…
Η φόρμουλα (όλο και πιο συχνή, τα τελευταία χρόνια…) «η περιουσία δεν αποκτήθηκε από μένα, αλλά… από τη σύζυγό μου!», ακόμη και αν με τυπικούς όρους μπορεί (σε κάποιες περιπτώσεις, δεν είναι διόλου σίγουρο!) να θεωρηθεί νομότυπη, σε καμιά περίπτωση δεν απαντά στην εύλογη απορία του κοσμάκη «πώς και γίνεται πάντα να… προκόβουν σύζυγοι υπουργών και βουλευτών και όχι οι καθημερινές σύζυγοι άλλων καθημερινών ανδρών»; Και η διάχυτη υποψία πως «κάπου» η θέση του συζύγου πολιτικού, στην καλύτερη περίπτωση «διευκόλυνε» την επαγγελματική ανέλιξη της συζύγου του, μέσω… διαδραστικών περιπλοκών, είναι πέρα για πέρα εύλογη. Και δικαιολογημένη…
Όπως δικαιολογημένη είναι και η αγανάκτηση του καθημερινού φορολογούμενου, που την ώρα που καλείται με πρόσθετη φορολογία να καλύψει τα δημοσιονομικά κενά που προκλήθηκαν (και…) από πράξεις και παραλείψεις της κυβέρνησης, ακούει στέλεχος της ίδιας κυβέρνησης να «εξηγεί» (πάλι με νομότυπους όρους, δεν αντιλέγουμε…) πως σύστησε εταιρεία για να… αποφύγει την όποια επιπλέον φορολόγηση! Και το χειρότερο: η αίσθηση που εκπέμπεται από τις «εξηγήσεις» αυτές πως είναι… απόλυτα επαρκείς! Το βάρος πέφτει στο… νομότυπο, ακόμη και αν αυτό απάδει με το πολιτικό ύφος, με την επιβεβλημένη «σεμνότητα και ταπεινότητα» – που δεν είναι μόνο πρωθυπουργική εντολή, αλλά και αυτονόητος κανόνας που (πρέπει να..) διέπει και τον τρόπο διαβίωσης του κάθε πολιτικού, αλλά και το ύφος του πολιτικού λόγου του…
Ας πάμε και στον «Ριζοσπάστη» […«όλο νόμοι κι αστυνόμοι και σπανίως υπονόμοι»]:
«Ο,τι είναι νόμιμο είναι και ηθικό» (!), ανέκραξε ο κύριος Βουλγαράκης. Ως εκ τούτου – και για να έχει ήσυχη την πολιτική του συνείδηση ο κ. Βουλγαράκης σε ό,τι σχετίζεται με τα κληρονομικά του, με τις εταιρείες του, με τα κότερά του κλπ. – θα πρέπει εμείς οι υπόλοιποι να δεχτούμε ότι:
α) Το γεγονός ότι ετέθησαν στο αρχείο οι υποθέσεις των υποκλοπών και των απαγωγών Πακιστανών (επί υπουργίας Βουλγαράκη) εκτός από νομιμότατο είναι και ηθικότατο.
β) Οτι με πάσα επισημότητα (και νομιμότητα) ξεπουλιούνται επί υπουργίας Βουλγαράκη τα λιμάνια της χώρας, εκτός από τη βούλα του νόμου έχει και τη βούλα της ηθικής (εδώ η ηθικότητα ξεχειλίζει και για τον επιπλέον λόγο ότι με τα συμβολαιογραφικά των εν λόγω παραχωρήσεων δημοσίου πλούτου ουδεμία σχέση έχει η κυρία Βουλγαράκη).
γ) Ότι τινές έφτασαν στο σημείο να καίγεται ο Κρόνιος Λόφος στα Ολύμπια και κείνοι να λένε ότι «καήκανε και μερικά δέντρα» (!), εντάσσεται στις κλασικές περιπτώσεις ηθικής συστολής (και ουχί ξεπεσμού) καθότι τι το μη νόμιμο μπορεί να χρεωθεί στον ανιστόρητο παχυδερμισμό;
Το πρόσωπο Βουλγαράκης θα είχε μηδαμινή αξία αν η περίπτωσή του δε θύμιζε, αφενός τη φαρισαϊκή πρακτική των συνήθως ηθικολογούντων και αφετέρου τη χυδαία προπαγάνδα συνολικά του συστήματος όταν ομιλεί περί «νομιμότητας». Μιλάμε, φυσικά, για τη νομιμότητα που συνιστά να παίρνει ο εργάτης 680 ευρώ βασικό, με τις υπογραφές και τα φιρμάνια των γαλαζοπράσινων «Βουλγαράκηδων». Για τη νομιμότητα ένας στους δύο εργαζόμενους να ζει με μέσο μεροκάματο 13,88 ευρώ. Για τη νομιμότητα 2,5 εκατομμύρια Ελληνες να βρίσκονται στη φτώχεια, αλλά τριακόσιες οικογένειες να απομυζούν καθαρά κέρδη 43,5 εκατομμύρια ευρώ την ημέρα (!) από το χρηματιστήριο. Αυτή είναι η νομιμότητά τους. Και πώς, λοιπόν, θα μπορούσε να είναι διαφορετική η ηθικότητά τους;
Κύριε διευθυντά Με πόσα άραγε 1.050άρια από «μπλοκάκια» ισοδυναμούν οι φόροι που γλίτωσε η οικογένεια Βουλγαράκη χρησιμοποιώντας τις «τρύπες» του φορολογικού συστήματος; Δημιούργησε ΕΠΕ για να αγοράσει ακίνητο με δάνειο ώστε να εκπίπτουν οι δόσεις εξόφλησής του από τα έσοδα της επιχείρησης (τα οποία δεν ήσαν άλλα από τα ενοίκια), ο πεθερός του πέρασε σε υπεράκτια εταιρεία (που τη μεταβίβασε μετά στην κόρη του και στον γαμπρό του) περιουσιακά του στοιχεία ώστε να μην καταβάλει τους φόρους γονικής παροχής ή κληρονομίας. Χιλιάδες άλλοι πλούσιοι μεταχειρίζονται τις ίδιες μεθόδους, όπως και εκατοντάδες άλλοι (λιγότερο πλούσιοι) είχαν χαρακτηρίσει τις κατοικίες τους «αναψυκτήρια», για να θυμηθούμε και τη δικαιολογία του κ. Μαγγίνα. Ομως ο κ. Βουλγαράκης, ως πολιτικός, θα μπορούσε να είναι υπουργός Οικονομικών που υποτίθεται προσπαθεί να αυξήσει τα έσοδα του κράτους (και ο κ. Μαγγίνας, Χωροταξίας). Τι θα έκανε; Γνωρίζοντας τις τρύπες μέσα από τις οποίες πέρασε, θα προσπαθούσε να βρει τρόπους να τις κλείσει ή θα άνοιγε και άλλες για να διευκολυνθούν στην έντιμη διαχείριση της περιουσίας τους ο ίδιος και οι όμοιοί του; Αν τα ίδια είχε πράξει και ο κ. Αλογοσκούφης, δεν θα έπρεπε να παραιτηθεί αμέσως; Πέρα από μίζες και πολιτικό χρήμα, ακόμα και στις «νόμιμες» δραστηριότητές τους (οι διευκολύνσεις της Siemens προς τον Κυριάκο Μητσοτάκη τέτοιες ήσαν), οι πολιτικοί δεν μπορούν να συμπεριφέρονται σαν «όλους τους άλλους» διότι τους εκλέγουμε για να φροντίζουν τα δημόσια πράγματα ώστε να μπορούμε εμείς να ασχολούμαστε με τα ιδιωτικά μας.
ΤΟ ΔΙΚΤΥΟ 