- Απογοητευτικά τα στοιχεία του 2008, πριν δηλαδή ξεσπάσει η οικονομική κρίση
- Σχεδόν ένας στους πέντε Ελληνες βρισκόταν κάτω από το όριο της φτώχειας το 2008, σύμφωνα με τα στοιχεία από την έρευνα οικογενειακών προϋπολογισμών που ανακοίνωσε χθες η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ). Το 19% του πληθυσμού της χώρας -ή περισσότεροι από 2 εκατομμύρια πολίτες- βρίσκεται στο κατώφλι της φτώχειας και το ποσοστό αυτό παραμένει σχεδόν στα ίδια επίπεδα με το 2004.
Η διατήρηση του φτωχού πληθυσμού στα ίδια επίπεδα, διαχρονικά, αναδεικνύει το πόσο αναποτελεσματικά είναι τα προγράμματα κοινωνικής προστασίας καθώς και την αναγκαιότητα αναδιάρθρωσης όλων αυτών των κονδυλίων με στόχευση σε αυτούς που πραγματικά τα έχουν ανάγκη. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι τα στοιχεία αυτά αφορούν το επίπεδο διαβίωσης του 2008. Οταν, δηλαδή, δεν είχε ξεσπάσει ακόμα η κρίση και οι Ελληνες διένυαν τις τελευταίες μέρες του αναπτυξιακού μοντέλου που βασιζόταν στην υπερκατανάλωση και τις κατασκευές κατοικιών και όχι μόνο.
Από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ προκύπτει πως το 19% του πληθυσμού που ζούσε κάτω από το όριο της φτώχειας δαπανούσε 7.170,10 ευρώ τον χρόνο. Το ποσοστό αυτό, πάντως, μειώνεται στο 16% του πληθυσμού, όταν λαμβάνονται υπόψη η ιδιοκατοίκηση, τα ιδιοπαραγόμενα αγαθά κ.λπ.
Πέραν του μεγάλου αριθμού των Ελλήνων που ζούσε κάτω από το όριο της φτώχειας, η ΕΛΣΤΑΤ κατέγραψε μεγάλες ανισότητες μεταξύ των φτωχών τμημάτων του πληθυσμού και των πλουσίων. Οι δαπάνες του πλουσιότερου 20% του πληθυσμού το 2008 ήταν 5,53 φορές περισσότερες από αυτά που ξόδευε το φτωχότερο 20% του πληθυσμού.
Επίσης, τα φτωχά νοικοκυριά δαπανούσαν το 30,4% του οικογενειακού τους προϋπολογισμού σε είδη διατροφής, ενώ τα μη φτωχά το 15,5%. Η αμέσως επόμενη μεγαλύτερη δαπάνη του φτωχού πληθυσμού είναι για στέγαση, ενώ του πλούσιου είναι για μεταφορές.
Γενικότερα, το 2008 η μέση μηνιαία καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών ανήλθε στα 2.117,67 ευρώ και είναι αυξημένη κατά 18,2% σε σχέση με το τι συνέβαινε το 2004. Η αύξηση αυτή, ωστόσο, σε πραγματικούς όρους (λαμβάνοντας υπόψη τη μεταβολή των τιμών κατά το διάστημα 2004-2008), ανήλθε σε 6,8%, ενώ η αντίστοιχη αύξηση της καταναλωτικής δαπάνης των νοικοκυριών για την περίοδο 1998-2004 ήταν σε 12,2%. Δηλαδή, παρά την αύξηση της καταναλωτικής δαπάνης, η τάση ανόδου της είναι πτωτική.
Πάντως, από τα στοιχεία της έρευνας παρατηρείται μεταβολή του καταναλωτικού προτύπου στην περίοδο 2004-2008. Η έρευνα δείχνει ότι από εκεί που οι Ελληνες ξόδευαν για διατροφή, ένδυση – υπόδηση και καταναλωτικά αγαθά, στο εξεταζόμενο διάστημα αύξησαν τις δαπάνες τους για στέγαση, μεταφορές, εκπαίδευση και ξενοδοχεία, καφενεία και εστιατόρια.
Το μεγαλύτερο μέρος των δαπανών αφορά σε είδη διατροφής (16,4%, όταν το 2004 ήταν 17,1%) και ακολουθούν οι δαπάνες για μεταφορές (13,4% από 12,6% το 2004). Η μεγαλύτερη άνοδος καταγράφεται στις δαπάνες για ξενοδοχεία, εστιατόρια και καφενεία (33,4%) και στη στέγαση κατά 30,2% (που περιλαμβάνονται το ενοίκιο, ο ηλεκτρισμός, η ύδρευση). Αντιθέτως, μείωση καταγράφεται μόνο στις δαπάνες για οινοπνευματώδη ποτά και καπνό, η οποία οφείλεται στις δαπάνες για τσιγάρα, και ανέρχεται σε 4,4%.
Σε σχέση με την προηγούμενη έρευνα του 2004, καταγράφεται μείωση στην ποσοστιαία κατανομή της δαπάνης για γαλακτοκομικά προϊόντα (0,6%), ψάρια (0,4%), λαχανικά (0,4%), φρούτα (0,1%) και ζάχαρη, μαρμελάδα, μέλι, γλυκά και ζαχαρωτά (0,4%) και αύξηση για αλεύρι, ψωμί, δημητριακά (0,9%), κρέας (0,8%), λοιπά είδη διατροφής (0,2%) και καφέ, τσάι, κακάο (0,2%).
- Βελτίωση διαβίωσης
Πάντως, σε ό,τι έχει να κάνει με τις συνθήκες διαβίωσης, η ΕΛΣΤΑΤ σημειώνει ότι το 2008 υπήρξε βελτίωση σε σχέση με το 2004. Τα νοικοκυριά που διέθεταν ηλεκτρονικό υπολογιστή αυξήθηκαν κατά 25,9%, αυτά που είχαν τουλάχιστον ένα κινητό αυξήθηκαν κατά 16,6% και κατά 54% εκείνα που διέθεταν χώρους στάθμευσης στην κατοικία. Από την άλλη πλευρά, μείωση 6,4% σημειώθηκε στα νοικοκυριά που είχαν σταθερό τηλέφωνο και 3,3% σε εκείνα με εξοχική κατοικία.
- Στην περιφέρεια
Οσα νοικοκυριά διέμεναν σε αγροτικές περιοχές δαπανούσαν μόλις το 69% των εξόδων των νοικοκυριών που βρίσκονταν στις αστικές περιοχές. Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγει η ΕΛΣΤΑΤ με την έρευνα των οικογενειακών προϋπολογισμών για το 2008. Παράλληλα, η μεγαλύτερη δαπάνη των ελληνικών νοικοκυριών κατά μέσο όρο ήταν για εστιατόρια και καφενεία (9,7% του οικογενειακού προϋπολογισμού). Δεύτερη ήταν η δαπάνη για την ένδυση (5,8%) και ακολουθούσαν τα καύσιμα (4,7%), τα αυτοκίνητα και οι υπηρεσίες τηλεπικοινωνιών με 4,4%, το κρέας με 3,7%, το ενοίκιο με 3,1% και τα γαλακτοκομικά προϊόντα με 2,9%.
- Σωτηρης Νικας, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, Σάββατο, 9 Oκτωβρίου 2010