-
ΓΝΩΜΗ
- ΡΙΧΑΡΔΟΣ ΣΩΜΕΡΙΤΗΣ | ΤΟ ΒΗΜΑ, Κυριακή 31 Ιανουαρίου 2010
Εχουμε στη Βουλή δύο μεγάλα κόμματα και τρία μικρά. Μετέχουν στις εκλογές, τα ψηφίζει ο κόσμος και έχουν λίγο ή πολύ διαφορετικές ιδεολογικές και πολιτικές γραμμές. Υπάρχουν όμως αυτά τα κόμματα έξω από τη Βουλή; Η απάντηση είναι διπλή: υπάρχουν οι τάσεις που εκπροσωπούν. Αλλά ο ουσιαστικός πολιτικός και οργανωμένος ρόλος τους στην κοινωνία είναι μηδαμινός, με σχετική εξαίρεση το συγκεντρωτικό κουκουέ και τον σε κρίση Σύριζα.
Το αποτέλεσμα είναι αρνητικό. Παράδειγμα τα «μπλόκα» των αγροτών ενώ κινδυνεύει η χώρα. Ακόμα και ο πιο συνειδητοποιημένος πολίτης δεν έχει δυνατότητα δημοκρατικής παρέμβασης γιατί κανένα από τα κυρίαρχα κόμματα δεν του προσφέρει τέτοιες ευκαιρίες. Η κρίση έχει δύο πρωταγωνιστές: τους ακτιβιστές αγρότες που κανένας δεν γνωρίζει τι ακριβώς αντιπροσωπεύουν αλλά διαθέτουν τρακτέρ. Και την κυβέρνηση. Ο πολίτης είναι μόνο θύμα και τηλεθεατής. Ή ποσοστιαία μονάδα δημοσκοπήσεων.
Αν τα κόμματα ήταν ζωντανοί οργανισμοί, τα μέλη τους θα είχαν τη δυνατότητα μιας συνεχούς ενημέρωσης όσων κυβερνούν και των όσων τους ελέγχουν για το τι συμβαίνει «στη βάση», χωρίς αυτή η ενημέρωση να εξαρτάται μόνο από μερικούς δημοσκόπους αγνώστων συχνά δεσμεύσεων, από τα περίφημα «καφενεία» και από τους κουμπάρους και τους πελατειακούς φίλους των βουλευτών. Θα υπήρχε επίσης μια συνεχής αμφίδρομη ροή προτάσεων και ιδεών αλλά και ένας έλεγχος πεπραγμένων. Δυστυχώς, τα κόμματα δεν είναι πια «της μόδας» αλλά δεν είδαμε, όπως αλλού, να αναπτύσσονται συστηματικά μη κομματικές πρωτοβουλίες από την κοινωνία των πολιτών. Η «Ιπποκράτους» και η «Ρηγίλλης» είναι, εκτός εκλογικών περιόδων, στεγνοί γραφειοκρατικοίμηχανισμοί που, απλά, «κρατάνε τα μπόσικα».
Η μόδα να εκλέγονται οι αρχηγοί από όσους δηλώνουν «οπαδοί» μπορεί να ικανοποίησε τους ονειροπόλους της λεγόμενης «άμεσης δημοκρατίας» αλλά συρρίκνωσε ακόμα περισσότερο την όποια ελάχιστη εσωκομματικήδημοκρατία προϋπήρχε: ποιο κομματικό όργανο, ακόμα και τα συνέδρια, μπορεί να αναμετρηθεί με έναν «λαοπρόβλητο» ηγέτη; Η «μόδα» αυτή οδήγησε εξάλλου όχι λίγους πολίτες να θεωρούν ότι η συμμετοχή τους στον ίδιο τον καθορισμό της τύχης τους περιορίζεται στην κάπως φολκλορική κομματική εκλογή ηγετών και στην επιβεβαίωση αυτής της εκλογής σε εθνικές εκλογές.
Εχει τα πρακτικά θετικά της αυτή η μέθοδος. Αλλά έχει και τα αρνητικά της: την κονταρομαχία προσώπων και όχι ιδεών· και τη μεγάλη τελικά μοναξιά τους. Γενική είναι η εντύπωση ότι ο πολίτης δεν έχει ακόμα και σήμερα επίγνωση του τι πραγματικά συμβαίνει και ότι οι κυβερνήτες δεν νιώθουν την κοινή γνώμη και παραπαίουν. Είναι και αυτό συνέπεια της ανυπαρξίας των μεγάλων κομμάτων.